REČ PO RIJEČ (1586)

ČARNOK

Čarnok je arheološki lokalitet koji se nalazi u naselju Bačko Dobro Polje u opštini Vrbas. Pripada kategoriji spomenika kulture od velikog značaja. Arheološka iskopavanja vođena su u periodu od 1984. do 1991. godine. Na prostoru južno od Vrbasa u ataru naselja Bačko Dobro Polje, na potesu Čarnok, otkriveno je naselje otvorenog i zatvorenog tipa. Naselje je bilo okruženo bedemom elipsoidnog oblika. Ovakav tip utvrđenja karakterističan je za Podunavlje u 1. veku p. n. e., a namena mu je pre svega odbrambrena. U knjizi Fridriha Loca se navodi da je pronađen kružni šanac koji su imali Avari oko svojih utvrđenja i on zaključuje da su ovaj teren kasnije, u 6. veku naseljavali Avari i Sloveni (posle prodora Huna).

Osim što je arheološki lokalitet, Čarnok je i Spomenik prirode treće kategorije zaštićenih prirodnih dobara, značajno prirodno dobro, zbog retkih biljnih i životinjskih vrsta koje ga nastanjuju.

Dolaskom Kelta na ova područja u drugoj polovini 4. veka p. n. e, Čarnok postaje keltski opidum, i funkcioniše prvenstveno kao trgovački centar a kasnije dobija i odbrambenu ulogu. Od 1. veka nove ere ovi prostori su deo tzv. barbarikuma koji se nalazi naspram Rimskog carstva i doživljava direktne uticaje Rimske civilizacije. Istovremeno dolazi do naseljavanja Sarmata, naroda iranskog porekla, koji donose i grčko-helenističke kulturne uticaje. Od 4. veka naše ere prostore zapljuskuju talasi naroda koji su nošeni velikom seobom naroda i Čarnok gubeći stratešku važnost biva trajno napušten.

Na lokalitetu je otkriveno naselje sa utvrđenjem elipsoidnog oblika. Oko naselja se nalazi zemljani bedem i rov. U središnjem delu je prostor za koji se pretpostavlja da je predstavljao trg. Otkriveni su ostaci nekoliko horizonata nastanjivanja.

Izvan bedema konstatovano je naselje otvorenog tipa, sa obektom koji bi mogao biti poluzemunica sa rovom. Pretpostavlja se da je ovo starije naselje.

Izvor: Vikipedija