REČ PO RIJEČ (1848)

ĆELIJSKA MEMBRANA

Ćelijska membrana (takođe nazivana plazmatična membrana ili citoplazmatična membrana) je omotač koji je u eukariotskoj ćeliji prisutan na površini ćelije, ali i u njenoj unutrašnjosti gde ograničava pojedine organele. Membrana obezbeđuje uslove za odvijanje svih životnih procesa i održava razlike između unutarćelijske i vanćelijske sredine. Istovremeno, plazma membrana uspostavlja kontakte sa drugim ćelijama i vanćelijskom sredinom i razmenjuje supstance sa njima.

Ćelijska membrana je izgrađena od lipida i proteina, kojima su pridruženi polisaharidi. Lipidi i proteini su dakle osnovne gradivne supstance membrane i u proseku je količina lipida jednaka količini proteina. Prisustvo polisaharida u membrani otkriveno je kasnije. Lipidi i proteini su međusobno u takvom odnosu da grade tzv. „tečni mozaik“ (tečno-mozaični model građe membrane prvi su dali 1972. Simor Džonatan Singer i Gart Nikolson). Lipidi grade dvosloj u koji su uronjeni molekuli proteina, pri čemu se i lipidi i proteini neprekidno pomeraju, klize. Raspored proteina, lipida i polisaharida je takav da membranu čini nesimetričnom. Neki proteini su potpuno uronjeni u dvosloj lipida i izviruju i na spoljašnjoj i na unutrašnjoj strani membrane, dok se drugi nalaze ili na spoljašnjoj ili na unutrašnjoj strani membrane. Osim toga, nesimetričnosti membrane doprinose i polisaharidi koji se vezuju za lipide i proteine ali samo na spoljašnjoj strani ćelijske membrane. Proteini koji prolaze kroz membranu i izviruju i sa jedne i sa druge njene strane, sadrže kanale kroz koje mogu da prolaze mali molekuli, bez obzira da li ulaze u ćeliju ili iz nje izlaze.

 Izvor: Vikipedija