REČ PO RIJEČ (1276)

Džantar mantar u Delhiju (u pozadini se vidi Misra jantra)

Džantar mantar

Džantar mantar (iskvareno od jantra mantra, u prevodu „merni instrument“) je naziv za pet džinovskih astronomskih mernih instrumenata (danas postoje samo četiri) koje je izgradio džajpurski maharadža Džai Singh II početkom 18. veka. Nalaze se u Džajpuru, Delhiju, Udžajinu i Varanasiju, dok je onaj u Maturi srušen u 19. veku. Džantar mantar predstavlja džinovski sunčani sat čiji je gnomon paralelan sa Zemljinom osom, a senku baca na polukrug koji je paralelan sa ravni ekvatora. Preciznost merenja vremena je oko pola sekunde. Oko svakog Džantar mantara nalaze se i druge džinovske sprave za astronomska osmatranja kao što su Rama jantra (objekti kružnog oblika koji služe za određivanje položaja Sunca), Kapali jantra (za određivanje azimuta zvezda), Unatamsa jantra (za određivanje visine nebeskih tela) ili Misra jantra (kompozitni instrument koji se sastoji od pet funkcija). Džantar mantar u Džajpuru, koji je i najveći, sadrži ukupno 19, dok onaj u Delhiju ima četiri različita instrumenta.

(Vanja Tomašev)

Rama jantra u Džajpuru