ACTA AENIGMATICA (127)

SABOR ENIGMATA JUGOSLAVIJE

Piše: Stjepan Horvat

Sedamnaesti susret zagonetača Jugoslavije prvi je susret održan u tadašnjoj SR Srbiji od 20. do 22. rujna 1985. godine. Domaćinstvo je preuzeo Valjevski enigmatski klub (VEK), kojemu je na čelu bio istaknuti zagonetački autor i aktivist Branko Polić. Bilo je to okupljanje zagonetača i odgonetača iz cijele bivše države, a u okviru kojega su održane značajna događanja, kao što je Finale Prvenstva odgonetača Jugoslavije i osnivanje Enigmatskog saveza Srbije.

I ovom prigodom Zagonetačko društvo Čvor pružalo je raznovrsnu podršku domaćinu kako bi organizacija bila na što višem nivou, a i domaćini su se valjano potrudili da to tako bude. O samom susretu dosta je zapisano, no ovom prigodom istaći ću jednu činjenicu da, osim službenog naziva Susreti zagonetača Jugoslavije (trebao je biti susret!), koristili smo i dodatni naziv Sabor enigmata Jugoslavije.

U programu je bilo predviđeno da će se održati rasprava o zagonetaštvu, a kao uvodničari svoje referate su pripremili Stanija Petković, prof. Milenko Radović i novinar i zagonetački pisac Jovan Vuković. Autori su svoje rukopise dostavili u Čvor, gdje je tehnička služba na tada najmodernijem pisaćem stroju IBM composer izvršila pripremu, montažu i kopiranje na prvim kvalitetnijim fotokopirnim strojevima. Tako je ispala manja brošura od dvadeset stranica. Brošura je bila podijeljena sudionicima i nadam se da taj materijal još mnogi mogu pronaći u svojim zagonetačkim pismohranama.

Stanija Petković, tada glavna i odgovorna urednica gornjomilanovačke Eureke, jednog od pokrovitelja događanja u Valjevu, napisala je referat na temu Mjesto, uloga i problemi enigmatske štampe u Jugoslaviji. Evo i jednog izvoda iz toga referata:

Znamo da u nas ima samo jedan mali broj profesionalnih enigmatičara, koji uglavnom,  rade u novinskim kućama, dok su ostali okupljeni oko enigmatskih društava i klubova i zagonetaštvom se bave iz hobija (da li samo?). Doduše, ne smemo zaboraviti da je prošle godine oformljen Zagonetački savez Hrvatske, a da je u toku osnivanje istog saveza u SR Srbiji i SR Bosni i Hercegovini. Na žalost, svi ti punktovi, da ih tako nazovemo, nisu do sada doneli željene rezultate u borbi za podizanje kvaliteta naše, jugoslavenske enigmatike. Nameće se utisak da se pojedinci ili grupe bukvalno međusobno takmiče u ubeđivanju čiji su radovi kvalitetniji i zasluge veće, zaboravljajući pri tom na samu ulogu enigmatike, na činjenicu da su oni samo suvremenici čiju će pravu vrednost oceniti isključivo vreme i njeni konzumenti.

Profesor Milenko Radović pripremio je referat Enigmatika kao specifičan oblik kulturnog

stvaralaštva. Prof. Radović piše:

Jedno od područja u kojima se ostvaruje ili može da se ostvari ljudski oslobodilački, kulturni napor čovekov je područje igre, a zagonetaštvo je, osim što je jedan vid kulturne aktivnosti, igra i to je njeno bliže određenje … igra je duhovna, intelektualna i oslobodilačka aktivnost i kao takva od onih aktivnosti čovekovih koje se mere civilizacijskim parametrima.

Jovan Vuković je veliki dio svog novinarskog i spisateljskog opusa posvetio zagonetaštvu. I ovom prigodom pripremio je opširan esej po naslovom Zagonetke u delima Desanke Maksimović. U završnom dijelu u Beleški autora Jovan Vuković je pisao:

Održavanje 17. susreta enigmata Jugoslavije u Valjevu više je nego zgodna prilika da se tim povodom nešto više kaže o zagonetkama pesnikinje Desanke Maksimović. Ne samo zbog toga što je D. Maksimović iz valjevskog kraja, iz Brankovine … Same zagonetke zavrednjuju da se o njima razgovara na skupu najeminentnijih jugoslovenskih stručnjaka za enigmatiku. Naime, štampane davno, zagonetke D. Maksimović su počele da se zaboravljaju. Njihova aktuelnost, lirska svežina i misaona dubina, ih svrstavaju u red najboljih lirskih zagonetaka objavljenih u našoj literaturi.