REČ PO RIJEČ (942)

DAN BEZ CIGARETE

„Dan bez cigarete“ je naziv kampanje protiv pušenja koju su provodili studenti medicine u Jugoslaviji (10 - 11 godina prije njenog raspada), a koja je prema priznanju SZO bila „najmasovnija preventivna akcija studenata medicine u Evropi“.

Kampanju je 1981. god. osmislio profesor  Medicinskog fakulteta u Tuzli Rajko IGIĆ, koji je procijenio da mu Društvo ljekara u tome neće mnogo pomoći zbog otpora ljekara pušača, pa je odlučio da studenti medicine vode tu borbu. On je na MF u Tuzli osnovao Sekciju za borbu protiv pušenja, koja je ubrzo akciju proširila na cijelu zemlju, a kasnije i u neke druge evropske države. Za „Dan bez cigarete“ proglašen je 31. januar i on je u SFRJ zvanično obilježavan od 1984. godine. Da bi studenti vodili što uspješniju borbu protiv pušenja prof. Igić je za njih napisao knjižicu „Duhan i zdravlje“, a po njegovoj ideji je poznati karikaturista Hasan Fazlić (rođen u Tuzli) uradio plakat na kome je bio nacrtan pušač sa prekriženom cigaretom, od milja nazvan „Nepuško“. „Nepuško“ je obišao sva naseljena mjesta bivše Jugoslavije, mnoge gradove Evrope, kao i veliki broj nesvrstanih zemalja, SAD i Japan. 31. januara 1990. godine PTT Jugoslavije izdala je poštansku marku koja se odnosila na borbu protiv pušenja, tako da je i na taj način ovaj pokret trajno obilježen. Ratna dešavanja su prekinula te aktivnosti u svim bivšim jugoslovenskim republikama osim u Sloveniji, gdje su nastavljene u kontinuitetu.

Danas postoje mnoge kampanje protiv pušenja, između ostalog “Svjetski dan borbe protiv pušenja“ (31. maj) ustanovljen 1987. god. - šest godina nakon pokretanja akcije jugoslovenskih studenata. U većem dijelu bivše Jugoslavije to nije umanjilo značaj 31. januara, koji se (pod različitim nazivima) obilježava kao dan bez cigarete u Slovniji, Srbiji, Republici Srpskoj (zvanično) i Federaciji BiH (nezvanično i prvenstveno u Tuzlanskom kantonu). Identična aktivnost postoji i u Hrvatskoj, ali je tamo vezana za prvi dan korizme (uskršnjeg posta). 

(Prilog: Radoja Racanović)

INSPIRISANO: EVERGRIN (384)