EFOR
Efor je naziv za visokog državnog činovnika u antičkoj
Sparti. Bilo je pet efora koji su birani na godinu dana i koji su se svakog
meseca zaklinjali da će podržavati vladavinu spartanskih kraljeva, dok su se
kraljevi zaklinjali da će poštovati zakon.
Herodot je tvrdio da je ovu instituciju stvorio Likurg,
ali je verovatnije da je da su oni nastali iz potrebe da rukovode zemljom dok
su kraljevi vodili vojsku u rat. Efore je birala narodna skupština, kojoj su
mogli da prisustvuju svi građani. Oni su se pokazali kao dobra ravnoteža prema
dva nasledna kralja, koji su retko sarađivali međusobno. Platon ih je zvao
tiranima koji su upravljali Spartom kao despoti, dok su kraljevi bili tek nešto
više od generala.
Efori su predsedavali sastancima Geruzije, oligarhijskog
veća staraca. Oni su vodili građanske parnice, sakupljali poreze, brinuli se o
kalendaru, spoljnoj politici i vojnoj obuci mladića. Godina je nazivana po
jednom od njih, kao što se u Atini nazivala po „arhontima“. Dva efora su
pratila vojsku u rat, i mogli su da uhapse i zatvore kraljeve zbog lošeg
komandovanja za vreme bitke. Efori su bili u stalnom ličnom ratu sa „helotima“
i mogli su da uhapse ili smaknu bilo koga od njih iz bilo kog razloga i u bilo
koje vreme, a da ih čak ni ne izvedu na suđenje.
Kleomen III je ukinuo efore 227. p. n. e., ali ih je
makedonski kralj Antigon III Doson ponovo uspostavio posle bitke kod Selasije.
Ovaj položaj se zadržao do drugog veka nove ere kad ih je verovatno ukinuo
rimski car Hadrijan.
Izvor:
Vikipedija
Нема коментара:
Постави коментар